ปฏิบัติการที่ 2 การใช้มิเตอร์วัดค่ากระแสและความต่างศักย์

วัตถุประสงค์

1. เพื่อฝึกทักษะการใช้มัลติมิเตอร์วัดกระแสไฟฟ้า และความต่างศักย์

2. เพื่อฝึกทักษะการอ่านค่ากระแสไฟฟ้า และความต่างศักย์จากมัลติมิเตอร์

เครื่องมือและอุปกรณ์สำหรับการทดลอง

1. มัลติมิเตอร์ 1 เครื่อง

2. ตัวต้านทาน 2 ตัว (ขนาดต่างกัน)

3. โฟโต้บอร์ด 1 อัน

4. ถ่านไฟฉายขนาด D 4 ก้อน

5. ลังถ่านขนาด D 4 ก้อน 1 อัน

ทฤษฏี การใช้งานมัลติมิเตอร์ (Multimeters)

มัลติมิเตอร์ คือ เครื่องมือวัดทางไฟฟ้าที่สามารถวัดปริมาณไฟฟ้าได้หลายปริมาณ แต่วัดได้ ทีละปริมาณ โดยสามารถตั้งเป็นโวลท์มิเตอร์ แอมป์มิเตอร์ หรือ โอห์มมิเตอร์ และเลือกไฟฟ้ากระแสตรง (DC) หรือไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) ได้ มัลติมิเตอร์บางชนิดมีคุณสมบัติการวัดเพิ่มเติม เช่น วัดค่าความจุ วัดความถี่ และทดสอบทรานซิสเตอร์ เป็นต้น การแสดงผลของมัลติมิเตอร์แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ มัลติมิเตอร์แบบเข็ม (Analog Multimeters) กับ มัลติมิเตอร์แบบตัวเลข (Digital Multimeters)

ภาพที่ 1 แสดงส่วนประกอบของมัลติมิเตอร์แบบเข็ม

ภาพที่ 2 แสดงส่วนประกอบหน้าปัดแสดงสเกลต่างๆ

ส่วนประกอบบนหน้าปัดแสดงผล

(1) สเกลหน่วยวัดโอห์ม (W) เป็นสเกลสำหรับวัดค่าความต้านทาน

(2) สเกลหน่วยวัดแรงดัน (V) และปริมาณกระแสไฟฟ้า (A) ไฟฟ้ากระแสตรง

(3) สเกลเอชเอฟอี (hFE) เป็นสเกลใช้สำหรับทรานซิสเตอร์ เพื่อใช้อ่านค่าอัตราขยายกระแสตรงจากการวัด

(4) แถบเงาทำด้วยโลหะมันวาว ช่วยในการอ่านค่าให้เที่ยงตรง โดยสังเกตจากเข็มมิเตอร์กับเงาของเข็มมิเตอร์ทับกันพอดี จึงเป็นการอ่านค่าที่ถูกต้องและแม่นยำที่สุด

(5) สเกลแรงดัน (V) ไฟฟ้ากระแสสลับ

(6) สเกลดีบี (dB) เป็นสเกลสำหรับอ่านค่าเมื่อใช้วัดค่าอัตราขยายที่มีหน่วยเป็นเดซิเบล

ข้อควรระวัง

1. อย่าให้มัลติมิเตอร์มีการกระทบกระเทือนอย่างแรง เช่น ตก หล่นจากที่สูง เพราะจะทำให้เครื่องมือวัดชำรุดเสียหาย

2. ควรวางมัลติมิเตอร์ในตำแหน่งราบ (แนวนอน) ขณะใช้งานและเลิกใช้งาน

3. ก่อนทำการวัดทุกครั้งต้องแน่ใจว่าเลือกย่านการวัดถูกต้องเสมอ

4. ตั้งค่าสเกลสูงสุดของย่านการวัดขณะวัดจุดที่ไม่ทราบค่าแน่นอน

5. ห้ามใช้ย่านวัดโอห์มวัดค่าแรงดันไฟตรงหรือแรงดันไฟสลับ

6. เมื่อวัดแรงดันไฟตรงต้องใช้สายวัดให้ถูกขั้ว บวก(+) ลบ(-) เสมอ

7. เมื่อเลือกย่านวัดโอห์มไม่ควรให้ปลายสายวัดแตะกันนานเกินไป

8. เมื่อเลิกใช้งานควรถอดสายวัดออกและปรับสวิตช์เลือกย่านไปที่ OFF

9. ไม่ควรให้มัลติมิเตอร์เกิด Overload (เกินสเกล) บ่อยครั้งขณะทำการวัดต้องดูตำแหน่งของย่านวัดการวัดให้เหมาะสมกับวงจรที่จะวัด

10. มัลติมิเตอร์ที่ไม่ได้ใช้เป็นเวลานาน ก่อนใช้ควรหมุน Function และ Range switch มาเพื่อลดความฝืดและให้หน้าสัมผัสไฟฟ้าที่ดี

11. ควรจัดเก็บมัลติมิเตอร์ให้อยู่ในเครื่องห่อหุ้ม (Case) เสมอ

หลักการนำมัลติมิเตอร์ไปใช้ในการวัดความต่างศักย์

1. เลือกตำแหน่งที่ต้องการวัดความต่างศักย์ และตรวจสอบทิศทางการไหลของกระแสไฟฟ้า

2. เสียบสายวัดมิเตอร์สีดำที่ขั้วลบ (- COM) และสายวัดสีแดงที่ขั้วบวก (+) เข้ากับมัลติมิเตอร์

3. ตั้งช่วงการวัดให้สูงกว่าความต่างศักย์ของบริเวณนั้น โดยหมุนสวิทช์บนตัวมิเตอร์ ไปที่ตำแหน่งช่วงการวัดความต่างศักย์ไฟฟ้ากระแสตรง (DCV)

4. นำสายวัดมิเตอร์ไปต่อขนานหรือต่อคร่อมวงจร โดยใช้หัววัดแตะกับจุดที่ต้องการวัด และต้องให้กระแสไฟฟ้าไหลเข้าทางขั้วบวก (+) ของมัลติมิเตอร์เสมอ ถ้าวัดสลับขั้วเข็มวัดจะตีกลับต้องรีบเอาสายวัดมิเตอร์ออกจากวงจรทันที จากนั้นทำการสลับหัววัดให้ถูกต้อง

5. อ่านค่าความต่างศักย์ไฟฟ้า ซึ่งการอ่านต้องสัมพันธ์กับช่วงการวัดที่ตั้งไว้

ภาพที่ 3 แสดงการใช้มัลติมิเตอร์วัดความต่างศักย์ไฟฟ้ากระแสตรง

บันทึกผลการทดลอง ปฏิบัติการที่ 2 การใช้มิเตอร์วัดค่ากระแสและความต่างศักย์

ชื่อ-นามสกุล............................................................. รหัส.............................................. กลุ่มเรียนที่..........

สาขาวิชา................................................... คณะ.................................................วันที่ ...............................

ทฤษฎี

...................................................................................................................................................................

วัตถุประสงค์

1. ...............................................................................................................................................................

2. ...............................................................................................................................................................

เครื่องมือและอุปกรณ์

1. ................................................................................................................................................................

2. ................................................................................................................................................................

3. ................................................................................................................................................................

4. ................................................................................................................................................................

วิธีการทดลอง

1. ................................................................................................................................................................

2. ................................................................................................................................................................

3. ................................................................................................................................................................

4. ................................................................................................................................................................

5. ................................................................................................................................................................

6. ................................................................................................................................................................

ตารางที่ 1 การใช้โวลต์มิเตอร์แอมป์มิเตอร์

อุปกรณ์ที่วัดตกคร่อม	ความต่างศักย์ที่อ่านได้ (V)	ค่าความต้านทานจากการคำนวณทางทฤษฎี	กระแสไฟฟ้าที่อ่านค่าได้ (A)
แหล่งจ่ายไฟ
R₁
R₂
R₁ R₂

สรุปและอภิปรายผล

...................................................................................................................................................................

ค้นหาบล็อกนี้

Physics Laboratory for Engineers II